بنیانگذار انجمن تخصصی فناوری اطلاعات ایران ، هکر کلاه خاکستری ، کارشناس امنیت اطلاعات و ارتباطات
مراحل انجام حمله هکری چیست؟ معرفی 6 مرحله هک و انگیزه هکرها
قبل از اینکه به بحث مراحل انجام حملات هکری و انگیزه هکرها بپردازیم به این پاراگراف خوب دقت کنید : این مایه تاسف است ؛ اما بایستی بگویم که بیشتر سازمان ها و شرکت هایی که در حال حاضر در دنیا مشغول به فعالیت هستند هدف حملات هکری قرار می گیرند . یک تحقیق در سال 2003 میلادی نشان داد که منبع بیش از 75 درصد حملات هکری که به سازمانها و شرکت ها انجام می شود از داخل و توسط کارکنان همان سازمان یا شرکت انجام می شود . در همان تحقیق آمار جالبی نیز بدست آمد که بر طبق آن بیش از 240 میلیارد تومان ( در سال 2003 نه با قیمت دلار امروزی ) برای بازگردانی و بازیابی از حمله و برگردادن سازمان یا شرکت به حالت عادی فعالیت هزینه شده است .
دوره های شبکه، برنامه نویسی، مجازی سازی، امنیت، نفوذ و ... با برترین های ایران
سرفصل های این مطلب
این آمار ها نشان دهنده این است که ما بایستی به اهمیت امنیت محیط عملیاتی ( موثر ) و همچنین کنترل های درست امنیتی بیشتر توجه کنیم .قانون همیشگی پیشگیری بهتر از درمان است همیشه و در همه موارد صادق است ، شما به جای اینکه منتظر باشید تا فعالیت سازمان دچار مشکل شود و بعد به فکر درست کردن آن بیافتید ، بهتر است از قبل تمهیدات امنیتی خود را با هزینه ای بسیار پاینتر پیاده سازی کنید تا مشکلات بالقوه آینده کمتر بوجود بیایند .در دوره آموزش نتورک پلاس شما با مفاهیم اولیه فناوری اطلاعات و امنیت شبکه آشنا می شوید.
خوب بیاید در خصوص این موضوع صحبت کنیم که ما بایستی از چه افرادی بترسیم ؟ منظور من افرادی است که ممکن است باعث ایجاد اختلال در شبکه سازمان شما بشوند است نه همه افراد ، این افراد مضر و مخرب را می توان به صورت کلی به دو دسته تقسیم کرد :
- کارمندهای داخلی ( خودی ها ) : اینگونه افراد همان کارکنانی هستند که در حال حاضر مشغول به فعالیت در شرکت یا سازمان شما هستند و یا اینکه از آنجا اخراج شده اند . کارمند های داخلی ممکن است افراد ناراضی شرکت شما را نیز تشکیل بدهند ، افرادی که از کار و وضعیت درآمد خود ناراضی هستند .
- افراد خارجی یا بیگانه : اینگونه از افراد هرگز برای سازمان یا شرکت شما فعالیت نکرده اند و شاید بتوانیم بگوییم که شما خوش شانس هم بوده اید که این افراد برای شما کار نکرده اند . اما همین دسته از افراد نیز خود به یک سری گروه های دیگر تقسیم بندی می شوند که به شرح ذیل می باشند :
Script Kiddies ها یا جوجه هکرها
اینگونه از افراد که بعضا نام خود را هکر هم می گذارند ( عمرا ) ، در حقیقت افرادی هستند که با استفاده کردن از ابزارها ، اسکریپت ها و روتکیت هایی که توسط افرادی با دانش بالاتر نسبت به آنها نوشته شده است فعالیت می کنند . اصلا آنها نمی دانند که این اسکریپتی که در حال اجرای آن هستند ممکن است چه نوع تخریبی انجام دهد و اصلا چگونه کار می کند . به نظر من و بسیاری دیگر از کارشناسان امنیت اینگونه افراد بیشترین صدمه را می توانند به سازمان ها و شرکت ها بزنند زیرا از عواقب کار خود اطلاعی ندارند .
جاسوس های شرکتی
اینگونه از افراد جاسوس هایی هستند که از طرف شرکت های رقیب برای سرقت کردن اطلاعات حساس و حیاتی شرکت شما مامور می شوند ، برای مثلا شرکت خودرو سازی X به شخصی پولی را پرداخت می کند در ازای بدست آوردن اطلاعات از سیستم ایمنی شرکت خودرو سازی Y و این اطلاعات ممکن است بسیار حیاتی و حساس باشد .
جاسوس های دولتی
اینگونه افراد فعالیتی بسیار شبیه فعالیت جاسوس های شرکتی دارند با این تفاوت که برای کشوری دیگر فعالیت می کنند و هدف آنها بدست آوردن اطلاعات در خصوص دولت و اطلاعات حساس و محرمانه دولتی است تا بتوانند این اطلاعات را در اختیار کشورهای دیگر قرار بدهند تا آنها بتوانند از این اطلاعات سوء استفاده کنند.
هکرهای ممتاز
اینگونه افراد معمولا هیچگونه هدف جاسوسی و یا اینکه از طرف شرکت یا کشور و یا سازمانی ماموریت داشته باشند را ندارند ، اینگونه افراد معمولا اهداف متنوعی در انجام دادن حملات خود دارند ، بسیاری از این افراد قصد دارند دانش زیاد خود را به رخ سایرین بکشند و یا اینکه از شرکت و یا سازمان مربوطه صدمه ای دیده اند و از جانب آنها برایشان ناراحتی پیش آمده که قصد تلافی کردن این حرکت را دارند. سیستم عامل اصلی هکرها لینوکس است ، برای آموزش لینوکس می توانید به این لینک مراجعه کنید.
برای مثال شما به عنوان یکی از این افراد به یکی از شعب بانک ملی ایران می روید و پس از 2 ساعت معتلی به خاطر یک چک و در نهایت دریافت پاسخ به بدترین شکل و پاس نشدن چک از کارکنان و ساختار بانکی این بانک شاکی می شوید و بعد وارد سیستم بانکی این بانک شده و آنرا هم می کنید و بر روی صفحه اصلی وب سایت آنها می نویسید : به مشتریان خود احترام بگذارید .
خوب به نظر شما کدام گروه می تواند بیشترین میزان تخریب را داشته باشد ؟ قطعا همه شما با من هم عقیده هستید که کارمند های داخلی یا خودی ها بیشترین مشکلات را برای ما بوجود خواهند آورد . جرم شناسان مجرمین رو با سه صفت توصیف می کنند : کسانی که اهداف ، انگیزه یا علت و فرصت های لازم برای انجام جرم را دارا هستند .به این سه ضلع ، مثلث جرم نیز گفته می شود . که در شکل الف مشاهده می کنید .
کارکنان داخلی یا خودی ها همیشه هدف و فرصت مناسب را برای انجام جرم دارا هستند. تنها چیزی که آنها نیاز دارند انگیزه است . از طرفی دیگر خارجی های یا افراد بیگانه افراد مورد اعتمادی برای دسترسی به منابع داخلی سازمان نیستند ، آنها در خارج از سازمان شما قرار دارند و با داشتن کمی فرصت برای انجام دادن حملاتشان حتما شروع به کار خواهند کرد . کسانی که قصد حمله و سوء استفاده از اطلاعات را دارند بایستی از مثلث جرم ، هر سه مورد را داشته باشند . تکمیل شدن این مثلث می تواند منجر به تکمیل شدن جرم باشد .
شکل الف : مثلث وقوع جرم
متدولوژی های معمول حملات هکری
حملات هکری معمولا یک یا چندین قسمت از مثلث امنیت اطلاعات یا بهتر بگوییم CIA امنیت اطلاعات را هدف قرار می دهند ، همانطور که می دانید مثلث امنیت اطلاعات شامل محرمانگی ، یکپارچگی و تمامیت و دسترسی پذیری اطلاعات می باشد . حملاتی که بر روی محرمانگی و صحت اطلاعات تمرکز می کنند معمولا منجر به دسترسی پیدا کردن به اطلاعات می شوند حال آنکه حملاتی که به دسترسی پذیری اطلاعات انجام می شود لزوما نبایستی باعث دسترسی پیدا کردن به اطلاعات شود . حملاتی که به دسترسی پذیری یا Availability اطلاعات می شود معمولا از نوع حملات از سرویس خارج کردن یا Denial Of Service هستند .
نمونه ای از حملات خارج از سرویس کردن ( DOS ) در محیط واقعی
در فوریه سال 2000 وب سایت های شرکت های یاهو و Ebay به وسیله یک حمله DOS کاملا از سرویس خارج شدند . حمله انجام شده هیچگونه دسترسی را به مهاجمان به شبکه داخلی آنها نداده بود اما باعث شده بود که این کمپانی ها نتوانند به سرویس دهی ادامه دهند . در سال 2001 هکر به نام مستعار Mafiaboy در یک دادگاه در کانادا به دلیل انجام این حملات به 8 ماه زندان محکوم شد .هکرها اهداف متنوعی را برای هک کردن انتخاب می کنند ، اما روش و معماری که هر هکر برای انجام عملیات خود استفاده می کند تقریبا ثابت است . معمولا این متدولوژی هک و حملات هکری به شکل زیر است ، در شکل ب متدولوژی حمله به وضوح قابل مشاهده است :
شکل ب : متدولوژی انجام حملات هکری
- Foot printing یا شناسایی : در این مرحله یک هکر تا جایی که امکان دارد در خصوص هدف مورد حمله اطلاعات بدست می آورد ، این اطلاعات می تواند از طریق وب سایت اینترنتی سازمان ، پایگاه های داده عمومی ، گروه های یاهو و گوگل و یا حتی از پرنسل سازمان بدست بیاید . به این مرحله Passive Reconnaissance یا شناسایی غیرفعالی هم گفته می شود .
- Scanning یا اسکن کردن : این مرحله تا حدی به مرحله قبلی مرتبط است زیرا باز هم برای بدست آوردن اطلاعات استفاده می شوند . به این مرحله که بعد از شناسایی اولیه انجام می شود Active Reconnaissance یا شناسایی فعال هم گفته می شود . در این مرحله یک هکر با استفاده از ابزارهای و تکنیک های مختلف پورت ها و سرویس های فعال بر روی هدف را تحلیل می کند و در این خصوص اطلاعات لازم را جمع آوری می کند .
- مرحله سوم : Enumeration یا جمع آوری اطلاعات : این مرحله به مرحله قبلی که Scanning است بسیار نزدیک است با این تفاوت که در این نوع جمع آوری اطلاعات ، اطلاعات بسیار دقیقتی از اهداف مورد حمله جمع آوری می شود ، برای مثال پوشه های به اشتراک گذاشته شده با سطح دسترسی ضعیف ، نام های کاربری موجود در شبکه ، رمز های عبور ضعیف و بسیاری موارد دیگر در این مرحله از حمله انجام می شود .
- Penetrate یا نفوذ : تفاوت این مرحله با مراحل قبلی این است که در این مرحله مهاجم حمله خود را انجام داده است و رسما کاری از دست شما بر نیامده است . در این مرحبه مهاجم با استفاده از اطلاعاتی که در مراجل قبلی جمع آوری کرده است ، حمله خود را برنامه ریزی کرده است و شبکه شما مورد هجوم وی قرار گرفته است . در این مرحله شما هک شده اید.
- Escalate یا بالا بردن دسترسی :فکر نکنید که زمانی که یک هکر وارد یک سیستم شده است قطعا دسترسی های یک مدیر سیستم را دارد . معمولا دسترسی هایی که بصورت غیر مجاز توسط هکرها انجام می شود دسترسی های سطح پایین است ، هکر ها با استفاده از تکنیک های خاص به نام Privilege Escalation یا بالا بردن سطح دسترسی از طریق همان دسترسی کم به دسترسی های بیشتر دست خواهند یافت .
- Covering Tracks یا پاک کردن آثار جرم : زمانی که هکر به دسترسی مورد نظر خود و اهداف تعیین شده دست پیدا کرد ، شروع به پاک کردن آثار جرم خود می کند و سعی می کند که فعالیت هایی را که انجام داده است از دید دیگران مخفی نگاه دارد . معمولا یک هکر حرفه ای بعد از اینکه حمله موفقیت آمیزی را ترتیب داد در سیستم هک شده ابزاهای خاص خود مانند روتکیت ها ( Root kit ) و Backdoor ها را برای دسترسی های بعدی ایجاد می کند .